Analisti dhe Profesori i Menaxhimit të Krizave në Universitetin “John Hopkins”, Daniel Serwer, ka publikuar një analizë të dokumentit të “Platformës së Dialogut”, që ekipi negociator e ka dorëzuar në Kuvend javën e kaluar, në prag të 11-vjetorit të shpalljes së Pavarësisë së Kosovës.
Me këtë rast Serwer, ka treguar për pikat e forta të këtij dokumenti, përcjellë Klan Kosova.
Një deklaratë e qartë e qëllimeve negociuese të Kosovës, njohja e Kosovës nga Serbia si shtet sovran dhe i pavarur.
Pika tjetër e rëndësishme është po ashtu edhe “Rivendosja e vlefshmërisë së kushtetutës së Kosovës në të gjithë territorin e shtetit dhe refuzimi i qartë i çdo cenimit të pjesëve të territorit”
Reciprociteti: për t’u trajtuar shqiptarët në Serbi si dhe serbët në Kosovë, për krimet e luftës të kryera nga serbët të trajtohen si krime të luftës të kryera nga shqiptarët, duke përfshirë edhe në një tribunë të posaçme.
Në analizën e Serwerit thuhet “Refuzimi i krijimit të çdo shtrese të qeverisjes ndërmjet atij qendror dhe komunave (lexoni çdo shoqatë të komunave serbe me autoritet ose përgjegjësi qeverisëse)”.
Pika tjera të forta që favorizon palën kosovare në negociata janë edhe:
–Miratimi i marrëveshjes përfundimtare në një referendum dhe nga parlamenti në Kosovë dhe Serbi.
-Dispozita për transparencë, përfshirje dhe qasje në ekipin negociues të shtetit.
-Zgjidhja e çështjeve të pazgjidhura të kohës së luftës (për personat e pagjetur, kthimi i personave të zhvendosur, kthimi i pronës, kompensimi, dëmshpërblimi, ndarja e borxhit sovran etj.).
-Fundi i Rezolutës 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së dhe miratimi i marrëveshjes përfundimtare në Këshill dhe në Asamblenë e Përgjithshme.
-Kushtëzimi i progresit në pranimin në BE në zbatimin e marrëveshjes përfundimtare.
Krahas pikave pozitive në këtë analizë, profesori i menaxhimit të konflikteve dhe krizave, thekson edhe pikat që mungojnë në platformë:
“Qartësi se si dhe kur do të ndodhë anëtarësimi në OKB. Mund të jetë e nënkuptuar në referencën e miratimit të marrëveshjes nga ana e KS të OKB-së, por do të duhet të jetë e qartë para se të përfundohen negociatat. Fuqitë kontrolluese janë Kina dhe Rusia: si do të sillen ata për të lejuar një provincë të shkëputur për të hyrë në OKB? Kina nuk do ta pëlqejë atë për shkak të Tibetit. Rusia mund ta pëlqejë, por do të dëshirojë një pro quo në Krime dhe ndoshta edhe Osetinë e Jugut, Abkhazinë dhe Transnistria”.
Analiza po ashtu tregon edhe rreziqet e zhvillimit të dialogut, nëse këto pika nuk janë në dokument.
“Çdo tregues se çfarë Serbia mund të marrë në marrëveshje. Nuk është përgjegjësia e Prishtinës për t’u shqetësuar për këtë në shkallë të parë, por do të duhet të shqetësohet për këtë në kohën e duhur. Ajo që do të ishte e dobishme është që Serbia të botojë një platformë të ngjashme. Nuk ka qenë kurrë e qartë se çfarë kërkon Beogradi nga bisedimet me Prishtinën, përveç bindjes së Uashingtonit dhe Brukselit se Serbia është e gatshme të flasë. Kjo vetë ka vlerë, veçanërisht pasi është bërë në baza të barabarta që në mënyrë implicite pranon se Kosova ka një strukturë qeverisëse të ligjshme dhe të pavarur (tashmë e njohur edhe në Marrëveshjen Bruksel të prillit 2013)”
Daniel Serwer nuk la pa përmendur këtu edhe ambiciet e shtetit serb karshi dialogut që sipas tij si dhe nuk ka një strategji të qartë se si do të arrihet njohja e pavarësisë.
“Sigurisht që Beogradi gjithashtu duket se i dëshiron që territoret, veçanërisht komunat shumicë serbe në veri të lumit Ibër. Platforma megjithatë nuk është e qartë në kërkimin e “njohjes së pavarësisë dhe shtetësisë së Kosovës brenda kufijve ekzistues”.
Megjithatë shumë çështje kanë mbetur pa zgjidhje dhe kërkohet urgjencë të zgjidhen, sepse mos zgjidhja i shkon përshtati Serbisë:
“ përbërja dhe aftësitë e ushtrisë së Kosovës, funksionet (përveç qeverisjes) të Asociacionit të Komunave të Serbisë ende të krijuara dhe marrja e pjesës së Kosovës nga borxhi i Jugosllavisë (përmendur në Platforma). Por dyshoj se këto do të jenë të mjaftueshme për të çuar në një marrëveshje të hershme. Më shumë gjasa, Serbia nuk do të angazhohet seriozisht derisa mos arritja e një marrëveshjeje me Kosovën ndjeshëm ngadalëson përparimin e saj drejt pranimit në BE. Pastaj do të jetë tepër vonë: të gjitha levave në fund të ndeshjes së pranimit në BE janë shtetet anëtare individuale, të cilat duhet të ratifikojnë pranimin, jo me vendin kandidat”, përfundon kjo analizë.
