Nëse Marrëveshja e Brukselit nuk zbatohet këtë vit – që lidh autonominë politike të serbëve të Kosovës dhe normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë – rreziku i një konflikti të pashmangshëm është real, dhe nëse kjo ndodh, pasojat do të ishin serioze, jo vetëm në kushtet e një krize të re refugjatësh, paralajmëron e përditshmja britanike ‘The Guardian’.
Në një artikull që analizon situatën në Ballkanin Perëndimor, të titulluar “Evropa duhet të bëjë më shumë”, Guardian thekson se në dhjetor “mosmarrëveshjet lokale” çuan në vendosjen e barrikadave në veri të Kosovës, i cili është i banuar kryesisht me serbë.
“Marrëdhëniet ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit – e cila gëzon mbështetjen entuziaste të Kremlinit dhe refuzon të njohë pavarësinë e Kosovës – duken më keq se në çdo kohë në 20 vitet e fundit”, thuhet në gazetën britanike.
Gjithashtu tregohet se kapaciteti i Bashkimit Evropian për të ndërmjetësuar është i “komplikuar”, për shkak të varësisë së Serbisë nga gazi rus, por edhe refuzimit të Beogradit për të vendosur sanksione ndaj Moskës.
“Por nëse marrëveshja e Brukselit e 2013 nuk zbatohet përfundimisht këtë vit – duke e lidhur autonominë politike të serbëve të Kosovës me normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet dy vendeve – rreziku i një konflikti të pashmangshëm është real. Nëse kjo ndodh, pasojat më të gjera do të të jenë serioze, jo vetëm për sa i përket krizës së re të refugjatëve”, paralajmëron analiza e ‘The Guardian’, përcjell Paparaci.
Teksti artikulli kujton se Samiti BE-Ballkani Perëndimor u mbajt në Tiranë në fillim të dhjetorit, thekson se zyrtarët evropianë u mblodhën për të dërguar një “mesazh simbolik”.
Ky, shton Guardian, ishte samiti i parë i mbajtur në një rajon, popullsia e të cilit, në pjesën më të madhe, dëshironte t’i përkiste “klubit të Brukselit”, por filloi të dyshonte se kjo do të ndodhte ndonjëherë.
Ky gjest, shkruan gazeta, me masa konkrete si përfshirja në programin Erasmus të BE-së, shkoi mirë, me kujtimin se kryeministri shqiptar Edi Rama deklaroi se “gjërat po ndryshojnë”, ndërsa liderët e tjerë përshëndetën “një mënyrë të re të e menduarit”.
Pak javë më vonë, Bosnja dhe Hercegovina mori statusin e vendit kandidat për anëtarësim në BE.
Një zhvillim i tillë nuk është i vështirë të shpjegohet, shton gazeta.
“Ndërsa lodhja nga zgjerimi i BE-së ka filluar vitet e fundit, Ballkani Perëndimor – dhe tensionet e tij në dukje të pazgjidhshme dhe të pazgjidhura – kanë rënë në shkallën e shqetësimeve gjeopolitike të Evropës. Por lufta në Ukrainë i ka përqendruar mendjet në Bruksel ndërsa Rusia kërkon të zgjerojë ndikimin e saj në rajon në kurriz të BE-së dhe NATO-s dhe përdor paqëndrueshmërinë politike në avantazhin e saj”, thuhet në analizë.
Prandaj është shumë e nevojshme që Perëndimi të rifokusohet në këtë rajon, por “duke pasur parasysh kontekstin e errët”, duhen më shumë sesa fjalë të ngrohta.
The Guardian thekson se situata në Bosnje dhe Hercegovinë është gjithashtu e zymtë, sepse Moska i jep një mbështetje bujare “agjendës shkëputëse të liderit nacionalist serb të Bosnjës Milorad Dodik”, ndërsa Kremlini njëkohësisht “duke ushqyer nacionalistët kroatë të Bosnjës, të cilët janë po aq të vendosur të të konsolidojë dhe thellojë ndarjet etnike të përfshira në Kushtetutën e Dejtonit”.
Gazeta thekson gjithashtu se duke marrë parasysh rolet gjeopolitike dhe ndikimin në rritje të investimeve kineze në rajon, BE-ja duhet të forcojë rolin e saj.
Në të njëjtën kohë, suksesi i partive anti-emigracion, islamofobike në vende si Franca dhe Holanda do të thotë se zgjerimi drejt lindjes është jorealist në të ardhmen e parashikueshme.
Gjithashtu thuhet se në Serbi mbështetja për anëtarësim në BE ra nën 50 për qind, për shkak të presionit ndaj Beogradit për të vendosur sanksione kundër Rusisë.
“Por BE-ja ende mund të ndikojë dhe të bëjë gjënë e duhur, pas viteve të neglizhencës. Pa anëtarësimin në BE, duhet të ofrohet shumë më tepër ndihmë ekonomike. Në këmbim të përparimit në reformat për korrupsionin, sundimin e ligjit dhe lirinë e shprehjes, një qasje vërtet e angazhuar mund të krijojë vullnetin e mirë të nevojshëm për të qetësuar tensionet rajonale dhe për të respektuar vlerat demokratike”, shkruan tutje Guardian.
Alternativa e keqe është të lejohet që rajoni jetik strategjik të shikojë nga lindja po aq sa perëndimi, “duke fuqizuar forcat joliberale etno-nacionaliste dhe duke avancuar agjendën e Kremlinit në oborrin e pasmë të Evropës”, përfundon analiza.
