Komuniteti i biznesit në Kosovë konsideron se fuqizimi i sektorit të prodhimtarisë duhet të jetë një ndër prioritet e Qeverisë së re në fushën e ekonomisë.
Produktet, “Made in Kosova”, thonë ata duhet të fuqizohen që të jenë konkurruese me produktet e vendeve të rajonit dhe Bashkimit Evropian.
Po ashtu, funksionalizimi i ekonomisë së tregut, përmirësimi i sundimit të ligjit, luftimi i ekonomisë joformale dhe luftës kundër korrupsionit, kompletimi i kornizës ligjore për politikat e reja fiskale, nga përfaqësues të bizneseve konsiderohet se do të ishin stimuluese për investimet e jashtme dhe të brendshme.
Shpend Balija, drejtor ekzekutiv i Këshillit të Investitorëve Evropianë në Kosovë, tha për Radion Evropa e Lirë se ekonomia duhet të jetë prioritet i prioriteteve për qeverinë e re.
“Në Kosovë, me Marrëveshjen për Stabilizim Asociim që e kemi, ka nevojë që prodhuesit vendorë të fuqizohen, të krijohen qendra të certifikimit të produkteve ushqimore, të cilat mund të eksportohen drejt vendeve të BE-së. Po ashtu, duhet të ngrihet edhe cilësia e produkteve, që të jenë në konkurrencë me kompanitë evropiane”, thotë Balija.
Në Kosovë, sektori më pak i zhvilluar është ai i prodhimit, derisa sipas të dhënave zyrtare aktiviteti më i preferuar mbetet tregtia. Sipas ekspertëve, tregtia, megjithatë, nuk mund të jetë sektor më i leverdishëm për zhvillimin ekonomik se sa prodhimtaria.
Shaqir Palushi, pronar i kompanisë “Frutex” nga Suhareka, e cila merret me prodhimin e pijeve joalkoolike dhe energjike, kërkon nga institucionet e reja të Kosovës që të marrin hapa konkret në zhvillimin e sektorit të prodhimit.
Ai në një prononcim për Radion Evropa e Lirë tha se për të qenë konkurrentë me produktet e vendeve të rajonit dhe më gjerë, nevojitet një ambient më i favorshëm biznesor.
“Ajo çka ne presim nga qeveria e re është zotimi i saj në fushatën parazgjedhore se do të merret me zhvillimin ekonomik. Neve si prodhues na intereson që pakoja fiskale ‘2’, ashtu siç është marrë një vendim nga Qeveria e kaluar, t’u përmbahet afateve kohore të cilat janë paraparë”.
“Ne presim që deri në fund të këtij viti të zbatohen këto ndryshime që do të na lehtësonin bërjen e biznesit dhe do të ishte mundësi e mirë që produktet tona të jenë konkurrente me produktet nga rajoni dhe BE-së”, thotë Palushi.
Ndërkohë, përmes një komunikate për media, Oda Ekonomike Amerikane në Kosovë ka kërkuar nga Qeveria e re të demonstrojë “dinamikë të shtuar në zbatimin e reformave të iniciuara”.
Rritjet ekonomike prej jo më shumë se 3.5 për qind që Kosova ka pasur përgjatë viteve — ndonëse ishin konsideruar të jenë më të lartat në rajon — nga analistët ekonomikë shihen si të pamjaftueshme për t’i adresuar problemet thelbësore që ka Kosova, siç janë papunësia dhe varfëria.
Në të dhënat e fundit të Agjencisë së Statistikave të Kosovës thuhet se 17.6 për qind e popullsisë së Kosovës jeton nën kufirin e varfërisë, me 1.82 euro në ditë dhe 5.2 për qind e popullsisë jeton nën kufirin e varfërisë së skajshme me 1.30 euro për të rritur në ditë.
Niveli i papunësisë ndërkaq arrin deri në 28.7 për qind.
Për të zbutur këto shifra të papunësisë dhe varfërisë, zoti Balija thotë se duhet tërhequr investimet e huaja, të cilat gjatë viteve të fundit kanë shënuar rënie.
“Në sferën ekonomike, investimet e huaja direkte në Kosovë duhet të rriten dhe kjo bëhet vetëm duke diskutuar me investitorët aktualë, të cilët e dijnë mirë se çka nevojitet, se cilat janë barrierat dhe faktorët nxitës, të cilat ata do të preferonin t’i kenë në dispozicion, në mënyrë që të zhvendosin prodhimin e tyre prej vendeve të BE-së apo rajonit në Kosovë dhe ta shohin Kosovën si një nga mundësitë reale, me avantazh konkurrues”, thotë Balija.
Investimet e huaja direkte në Kosovë vitin e kaluar patën shënuar rënie për rreth 100 milionë eurosh, në krahasim me vitin 2015.
Sipas të dhënave zyrtare të Bankës Qendrore të Republikës së Kosovës, investimet ndërkombëtare të pranuara vitin e kaluar në Kosovë kanë arritur në 215.9 milionë euro, që paraqet nivel më të ulët krahasuar me vitin 2015, kur investimet e huaja ishin 309.8 milionë euro.
