​Shkencëtarët krijojnë veshkën “universale” që përputhet me çdo lloj gjaku

E publikuar: 17/10/2025 23:43
Rreshtat+- AShkronjat+- Printo

Një ekip shkencëtarësh nga Kanadaja dhe Kina ka arritur të krijojë një veshkë “universale” që në teori mund të pranohet nga çdo pacient, shkruan ScienceAlert.

Organi i tyre i testimit mbijetoi dhe funksionoi për disa ditë në trupin e një marrësi me tru të vdekur, familja e të cilit ra dakord për studimin.

Biokimisti Stephen Withers pranë Universitetit British Columbia në Kanada, tha se është hera e parë që ndodh një gjë e tillë në trupin e njeriut.

“Është si të heqësh ngjyrën e kuqe nga një makinë dhe të zbulosh një abetare neutrale. Pasi të bëhet kjo, sistemi i imunitetit nuk e sheh më organin si një trup të huaj”, shpjegon Withers.

Edhe pse tani është e mundur të transplantohen veshkat nga grupe të ndryshme gjaku duke “trajnuar” trupin e marrësit që të mos e refuzojë organin, procesi aktual është larg të qenit i përsosur dhe jopraktik. Është kohë-konsumues, i kushtueshëm, i rrezikshëm dhe kërkon që dhuruesit e gjallë ta përgatisin marrësin në kohë.

Në studim, shkencëtarët e shndërruan në mënyrë efektive një veshkë të grupit të gjakut A në një veshkë të grupit të gjakut zero. Ata arritën këtë duke përdorur enzima speciale që heqin molekulat e sheqerit (antigjenet) – shënuesit e grupit të gjakut A.

Studiuesit i krahasojnë enzimat me gërshërët në nivel molekular – duke prerë një pjesë të zinxhirëve të antigjenit të grupit të gjakut A, ato mund të shndërrohen në gjendjen pa antigjen që karakterizon grupin e gjakut zero.

Por, shkencëtarët ende kanë shumë sfida përpara se të merren në konsideratë provat në njerëz të gjallë. Veshka e transplantuar filloi të tregonte shenja të grupit të gjakut A përsëri në ditën e tretë, duke shkaktuar një përgjigje imune. Megjithatë, reagimi ishte më pak i rëndë se sa pritej dhe kishte shenja se trupi po përpiqej ta toleronte veshkën.

Hulumtimi është botuar në revistën Nature Biomedical Engineering./kp