Gjykatësi i procedurës paraprake, Nicolas Guillou, ka marrë vendim me anë të së cilit, ka refuzuar mocionin e mbrojtjes së Hashim Thaçit, me anë të së cilit kishte kërkuar mundësi hetimore për dëshmitarët ndërkombëtar, pasi kishte vlerësuar se dëshmitë e tyre janë të rëndësishme për çështjen.
Steve Bennet, Wesley Clark, Jock Dovey, Michael Durkee, Daan W. Everts, Bernard Kouchner, Wiilliam Walker dhe një diplomat tjetër që i është redaktuar emri, janë dëshmitarët për të cilët mbrojtja e ish-presidentit Thaçi kërkoi mundësi hetimore unike.
Në fillim, thuhet se gjykatësi paraprak kujton se rregulli 99 i Rregullave parashikon se hetimi duhet të paraqesë një mundësi unike sepse provat mund të mos jenë të disponueshme më pas në gjyq.
Në përputhje me këtë, thuhet se testi ligjor sipas dispozitës konsiston në disponueshmërinë e një akti hetimor që paraqet një mundësi unike për të siguruar prova që mund të mos jenë në dispozicion më pas në gjyq.
Vendimi thotë se gjykatësi paraprak vëren se një vlerësim nëse provat mund të “mos jenë të disponueshme më pas në gjyq” është një që kryhet rast pas rasti dhe përfshin shqyrtimin e faktorëve të tillë si, ndër të tjera, kalimin e kohës, shëndetin ose gjendjen fizike e një dëshmitari, aksesi i përkohshëm në sendin evidentues, ose presioni i ushtruar mbi një dëshmitar.
Përveç testit ligjor të sipërpërmendur, vendimi thotë se gjyqtari i paraprak është i mendimit se rregulli 99 i Rregullave nënkupton se akti i kërkuar hetimor duhet të jetë i rëndësishëm për përgatitjen e çështjes së palës që kërkon. Së fundi, thuhet se masat e marra në përputhje me rregullat 99 dhe 100 të Rregullave nuk i pengojnë Palët të kërkojnë më pas pranimin në gjykim të deklaratave ose transkripteve të mëparshme me shkrim në përputhje me Rregullat 153 deri në 155 të Rregullave.
“Në lidhje me argumentet e Mbrojtjes Thaçi lidhur me Dëshmitarët (“mosha e avancuar” dhe “shkallë të ndryshme të shëndetit”), gjykatësi paraprak vëren se Dëshmitarët janë midis 77 dhe 87 vjeç. Megjithatë, asgjë në mocion apo shtesë nuk tregon se gjendja shëndetësore e Dëshmitarëve tani është një shqetësim serioz që do të garantonte ruajtjen e menjëhershme të provave të tyre. Përkundrazi, gjykatësi paraprak vëren se Mbrojtja Thaçi pranon se shëndeti i dobët ose i keq i Dëshmitarëve «nuk është aktualisht një faktor. në lojë në këtë rast”. Siç ka pranuar Mbrojtja Thaçi, vetëm mosha është një arsye e pamjaftueshme për të besuar se provat e një dëshmitari mund të bëhen të paarritshme”, thotë vendimi.
Lidhur me kohëzgjatjen e parashikuar të kohës përpara se të fillojë çështja e mbrojtjes, gjykatësi paraprak thuhet se kujton se ai do t’a transmetojë çështjen në një panel gjyqësor deri në fund të vitit 2022.
“Nga kjo rrjedh se trupi gjykues, në çdo rast, do të ngarkohet me procedurat në këtë rast shumë përpara se Masa e Parë e parashikuar nga Mbrojtja Thaҫi në shkurt 2023 të zbatohet realisht, nëse masa e parë jepet. Prandaj, duke pasur parasysh transmetimin e menjëhershëm të çështjes në gjyq dhe caktimin e ardhshëm të një paneli gjyqësor, gjykatësi paraprak është i mendimit se vlerësimi i rëndësisë, nevojës dhe caktimit të dëshmisë së Dëshmitarëve është një çështje që vendoset më mirë nga paneli gjyqësor që do të caktohet për të dëgjuar çështjen”, thuhet tutje në këtë vendim.
Në këtë mënyrë, gjykatësi paraprak gjen se Mbrojtja Thaçi nuk ka mbështetur kërkesën e saj për një mundësi unike hetimi dhe refuzon kërkesën për Masën e Parë.
“Duke thënë këtë, ky vendim është pa paragjykim ndaj çdo paraqitjeje të ardhshme të një Paneli Gjyqësor të ngakuar me këtë rast në lidhje me modalitetet, kohën dhe kronologjinë e dëshmisë së Dëshmitarëve. Prova ligjore sipas rregullit 100 të Rregullave për marrjen e një depozitimi për përdorim në gjyq është nëse “ka një arsye për të besuar se provat e dëshmitarit të mundshëm mund të bëhen përndryshe të padisponueshme” , thuhet në këtë vendim.
Për arsyet e përcaktuara më sipër, vendimi thotë se gjykatësi paraprak nuk bindet se mosha e shkuar dhe shkalla e ndryshme e shëndetit të dëshmitarëve dhe kohëzgjatja e parashikuar e kohës para se të dëgjohet çështja e mbrojtjes, përbëjnë, në këtë fazë, një arsye për të besuar se dëshmitë e dëshmitarëve në të kundërt mund të bëhen të paarritshme brenda kuptimit të Rregullit 100 të Rregullave.
Në këtë mënyrë, gjykatësi paraprak kundërshton kërkesën për masën alternative. Gjykatësi paraprak kujton se Mbrojtja e Thaçit nuk është e përjashtuar nga bërja e paraqitjeve në lidhje me Dëshmitarët në panelin përkatës gjyqësor, nëse ajo zgjedh.
Paraprakisht, në vendim thuhet se sa i përket argumentit të ZPS-së se shtesa e mocionit duhet të refuzohet pasi është paraqitur jashtë kohës, Gjykatësi paraprak kujton se ai urdhëroi ekipet e Mbrojtjes të paraqesin çdo kërkesë që justifikonte nevojën për çdo mundësi hetimi në zbatim të rregullit 99 të Rregullave deri më 28 tetor 2022. Gjykatësi paraprak thuhet se vëren se Mbrojtja e Thaçit paraqiti shtesën më 11 nëntor 2022 pa asnjë kërkesë për të ndryshuar afatin kohor.
“Po ashtu, gjykatësi paraprak vëren gjithashtu se Mbrojtja e Thaçit, (i) njoftoi për qëllimin e saj për të kërkuar masa në zbatim të rregullit 100 të Rregullave në lidhje me nëntë individë që nga paraqitja e Lajmërimit të saj më 7 tetor 2022;(ii) shpjegoi se, në datën e paraqitjes së Mocionit, “për arsye përtej kontrollit të tij” ajo ishte në gjendje vetëm të aplikonte për masa në lidhje me vetëm tetë dëshmitarë dhe (iii) shpjegoi se, në kohën e paraqitjes së shtesës. sapo kishte marrë autorizim nga autoritetet përkatëse, tani ishte në gjendje të aplikonte për masat për këtë dëshmitar të nëntë të cilit fillimisht i ishte referuar në Njoftim”, thuhet në këtë vendim.
Tutje, thuhet se për më tepër, ZPS nuk është e paragjykuar duke pasur parasysh se ishte: (i) në njoftim të qëllimit të Mbrojtjes Thaçi për të kërkuar masa për nëntë dëshmitarë; dhe (ii) në gjendje të përgjigjet plotësisht ndaj shtesës.
Në këtë mënyrë, thuhet se gjykatësi i paragjykatës kundërshton parashtresat e ZPS-së lidhur me këtë. Dhe se ai pranon paraqitjen me vonesë të shtesës.
Ndryshe, më 28 tetor 2022, Mbrojtja e Thaçit paraqiti një mocion që justifikonte nevojën për masat e kërkuara për tetë dëshmitarë në kontekstin e një mundësie unike hetuese. Kurse, më 10 nëntor 2022, Zyra e Prokurorit të Specializuiar u përgjigj ndaj mocionit.
Më 11 nëntor 2022, mbrojtja e Thaçiti paraqiti një shtesë të Mocionit ,duke justifikuar nevojën për masat e kërkuara për një dëshmitar të nëntë.
Më 15 nëntor 2022, Mbrojtja e Thaçi iu përgjigj përgjigjes së ZPS-së. Në të njëjtën ditë, se më 15 nëntor 2022, gjykatësi paraprak varioi afatin kohor për: (i) ZPS-në për t’iu përgjigjur shtesës së mocionit; dhe (ii) Mbrojtjen e Thaçit për t’iu përgjigjur përgjigjes së ZPS-së ndaj shtesës së mocionit. Më 18 nëntor 2022, bëhet e ditur se u përgjigj ZPS. Ndërsa , më 23 nëntor 2022, u kundërpërgjigj mbrojtja e Thaçit.
Zyra e Prokurorit të Specializuar, më 30 shtator ka dorëzuar aktakuzën e konfirmuar të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit dhe Rexhep Selimit, e cila përbëhet nga dhjetë pika me akuza, ku këta të fundit ngarkohen për krime lufte e krime kundër njerëzimit. Kjo pasi, gjykatësi e kishte aprovuar pjesërisht mocionin e mbrojtjes së Hashim Thaçit, të parashtruar ndaj aktakuzës së ndryshuar në rastin ku ai me Kadri Veselin, Jakup Krasniqin e Rexhep Selimin, po akuzohen për krime lufte dhe ZPS ishte urdhëruar të bëjë ndryshime në aktakuzën e ndryshuar.
Në këtë aktakuzë, thuhet se përmes veprimeve dhe mosveprimeve të përshkruara më lart, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Rexhep Selimi dhe Jakup Krasniqi, kanë kryer përmes pjesëmarrjes së tyre në një ndërmarrje të përbashkët kriminale dhe/ose kanë ndihmuar dhe nxitur krimet e ngarkuara në këtë aktakuzë.
Sipas prokurorisë, krahas kësaj ose në alternativë, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Rexhep Selimi dhe Jakup Krasniqi janë përgjegjës si eprorë për krimet e kryera nga vartësit e tyre.
Tutje, aktakuza thotë se Thaçi, Veseli, Selimi dhe Krasniqi, e dinin ose kishin arsye të dinin se krimet e akuzuara në këtë aktakuzë ishin gati të kryheshin ose ishin kryer nga vartësit e tyre dhe nuk kishin marrë masat e nevojshme dhe të arsyeshme për parandalimin e krimeve të tilla ose të ndëshkojnë autorët e saj.
“Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Rexhep Selimi dhe Jakup Krasniqi individualisht penalisht përgjegjës për: pikën 1 persekutim mbi baza politike dhe/ose etnike, krim kundër njerëzimit, i dënueshëm sipas nenit 13 (1) (h), 16 (1) ( a), dhe 16 (1) (c) të Ligjit; Pika 2: burgim, krim kundër njerëzimit, i dënueshëm sipas neneve 13 (1) (e), 16 (1) (a) dhe 16 (1) (c) të Ligjit; pikën 3 arrestimi dhe paraburgimi i paligjshëm ose arbitrar, krim lufte, i dënueshëm sipas neneve 14 (1) (c), 16 (1) (a), dhe 16 (1) (c) të Ligjit”, thuhet në aktakuzë nga ana e prokurorisë.
Në pikën 4, ata ngarkohen me veprën akte tjera çnjerëzore, krim kundër njerëzimit, i dënueshëm sipas neneve 13 (1) (j), 16 (1) (a) dhe 16 (1) (c) të Ligjit, kurse në pikën 5 për trajtim mizor, krim lufte, i dënueshëm sipas neneve 14 (1) (c) (i), 16 (1) (a) dhe 16 (1) (c) të Ligjit.
“Pika 6: torturë, krim kundër njerëzimit, i dënueshëm sipas neneve 13 (1) (f), 16 (1) (a) dhe 16 (1) (c) të ligji; Pika 7: torturë, krim lufte, i dënueshëm sipas neneve 14 (1) (c) (i), 16 (1) (a) dhe 16 (1) (c) të Ligjit; Pika 8: : vrasje, krim kundër njerëzimit, i dënueshëm sipas neneve 13 (1) (a), 16 (1) (a) dhe 16 (1) (c) të Ligjit; Pika 9: vrasje, krim lufte, i dënueshëm sipas neneve 14 (1) (c) (i), 16 (1) (a) dhe 16 (1) (c) të Ligjit; Pika 10: zhdukja e detyruar e personave, krim kundër njerëzimit, i dënueshëm sipas neneve 13 (1) (i), 16 (1) (a) dhe 16 (1) (c) të Ligjit”, thotë aktakuza.
Ndryshe, gjykatësi paraprak, më 29 shtator, miratoi kërkesën e Prokurorit të Specializuar për tërheqjen e pretendimeve për krime ndaj të paktën një viktime në Komunën e Ferizajt.
Më 29 prill, Zyra e Prokurorit të Specializuar kishte dorëzuar një aktakuzë të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit e Jakup Krasniqit.
Prokuroria po pretendon se katër të akuzuarit kanë kryer krime lufte edhe në Gjilan, Budakovë e Semetishtë.
Në aneksin e publikuar sa i përket krimeve që pretendohen se ndodhën në Semetishtë dhe Budakovë, prokuroria ka listuar krimet e luftës si arrestimi dhe ndalimi i paligjshëm ose arbitrar, trajtim mizor ose çnjerëzor, torturë, vrasje. Ndërkaq, si krime kundër njerëzimit i ka listuar burgimin, vepra të tjera çnjerëzore, torturën, vrasjen, zhdukjen e personave me forcë dhe persekutimin.
Kurse, për krimet që pretendon që ndodhën në Gjilan, si krime lufte i ka listuar arrestimi dhe ndalimin e paligjshëm ose arbitrar, trajtimin mizor ose çnjerëzor, torturën dhe vrasjen. Ndërsa, si krime kundër njerëzimit ka listuar burgimin, vepra të tjera çnjerëzore, torturën, vrasjen dhe persekutimin.
Më 9 nëntor të vitit 2020, në paraqitjet e tyre të para, Jakup Krasniqi e Hashim Thaçi janë deklaruar të pafajshëm për akuzat që u vihen në barrë.
Njëjtë është deklaruar edhe Veseli në paraqitjen e tij më 10 nëntor, sikurse edhe Selimi më 11 nëntor.
Aktakuza ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit është konfirmuar më 26 tetor 2020.
Sipas akuzës, së paku midis marsit 1998 deri në shtator 1999, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Rexhep Selimi, Jakup Krasniqi dhe anëtarë të tjerë të ndërmarrjes kriminale të përbashkët kishin qëllimin e përbashkët për të siguruar dhe ushtruar kontroll mbi të gjithë Kosovën përmes metodave që përfshinin frikësimin, keqtrajtimin, ushtrimin e dhunës dhe eliminimin e paligjshëm të atyre që konsideroheshin si kundërshtarë.
“Ndër këta kundërshtarë përfshiheshin persona që ishin, ose që konsideroheshin se kishin qenë: (a) bashkëpunëtorë ose të lidhur me forca, zyrtarë ose institucione shtetërore të RFJ-së, ose që (b) ndryshe nuk mbështetnin qëllimet ose metodat e UÇK-së dhe më vonë të QPK-së, ndër të cilët persona të lidhur me LDK-në dhe serbë, romë dhe persona të kombësive të tjera (bashkërisht, ‘kundërshtarët’). Ky qëllim i përbashkët përfshinte krimet e përndjekjes, burgosjes, arrestimit dhe ndalimit arbitrar ose të paligjshëm, akte të tjera çnjerëzore, trajtimin mizor, torturën, vrasjen dhe zhdukjen me forcë të personave”, thuhet në aktakuzë.
Tutje, në aktakuzë përmenden edhe Azem Syla, Lahi Brahimaj, Fatmir Limaj, Sylejman Selimi, Rrustem Mustafa, Shukri Buja, Latif Gashi dhe Sabit Geci.
Sipas aktakuzës, të akuzuarit bashkë me udhëheqësit tjerë të UÇK-së kontribuuan në arritjen e qëllimit t përbashkët.
“Si alternativë, disa ose të gjithë këta individë nuk ishin anëtarë të ndërmarrjes kriminale të përbashkët, por u përdorën nga anëtarë të ndërmarrjes kriminale të përbashkët për të kryer krime për realizimin e qëllimit të përbashkët (së bashku me anëtarët e NKP-së, bashkërisht ‘anëtarët dhe instrumentet e NKP-së’)”, thotë akti akuzues./EO/
