John Boltoni ishte njëri nga shtytësit për ndryshimin territorial ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, ka thënë gazetari Tim Judah në emisionin DESKU në KTV.

E pse ndryshoi qasja e SHBA-së në këtë temë, ishte pikërisht për shkak të ndryshimit në administratën amerikane.

“Paj, mirë, mendoj se ndryshimi më themelor ishte ndryshimi në SHBA, ndërrimi i administratës, administrata e prirë prej presidentit që gjithçka që goxha me terme strikte transaksionesh, kjo nuk është e thellë, por në thelb është po ajo se gjithçka aty është për t’u tregtuar, por nëse nuk keni shumë njohuri për rajonin, hidhjani një sy hartës se pse nuk mund të këmbesh këtë tokë me 75 mijë banorë me këtë tokë me 40 mijë banorë, dhe të mos kesh parasysh ndërlikimet dhe realitetet në terren në Ballkan, në atë mënyrë se si lidhen këto gjëra. E kam fjalën për implikimet në Maqedoni, dhe për implikimet në Bosnjë”, ka thënë Judah në emisionin DESKU.

E sipas tij po që se Kosova dhe Serbia të ishin diku tjetër, në ndonjë ishull, gjërat do të ishin më të lehta, por në thelb “nëse kishte ndonjë ndryshim thelbësor, ai ndryshim ishte në Shtetet e Bashkuara”.

“Pastaj, disa njerëz në Evropës, sidomos Mogherini, ish-shefja e Politikës së Jashtme e BE-së, vërtet donin sukses, ajo vërtet donte një marrëveshje, dhe njerëzit e saj të afërt mundoheshin ta kthenin në diçka argëtuese dhe të thoshin: Pse jo, nëse dy palët pajtohen, atëherë le të shohim çfarë ndodh”, ka thënë ai.

Sipas tij ishte John Boltoni njëri nga shtytësit e kësaj ideje.

“Shiko, unë përnjëmend nuk i di hollësitë, por mendoj se nuk mund ta shmangni diskutimin nga amerikanët në njëfarë forme dhe unë mendoj se lëvizje kyçe, me aq sa unë kuptoj, ishte John Bolton, të cilin, më falni që nuk ia di saktë postin. Ju mund të më ndihmoni për pozitën. Këshilltar i sigurisë kombëtare. John Bolton ishte njëfarë shtytësi i kësaj. Por se si nisën gjërat saktësisht, kush i tha kujt çka, ne do ta mësojmë këtë kur njerëzit t’i shkruajnë biografitë e tyre”, ka thënë Judah.

Sipas tij është e qartë se kjo nuk ishte ide e Perëndimit, ishte një ide e hedhur më parë.

“Sikurse thashë, është një ide që vjen e shkon. Ju e dini se edhe në ish-Jugosllavi, Dobrica Qosiq, ish-nobelisti dhe politikani serb, ishte një person që, nëse po kujtohem mirë, thoshte se kjo ishte një ide e mirë. Kjo, sikurse thashë është diçka që vjen e shkon”, ka thënë Judah.

20:29

Judah për shkëmbimin e mundshëm territorial: Veriu, Lugina dhe Asociacioni

Tim Judah, gazetar dhe publicist britanik, në emisionin Desku në KTV ka thënë se në diskutimet për shkëmbimin territorial janë disktuar veriu i Kosovës, Lugina e Preshevës dhe Asociacioni i Komunave Serbe.

Ai thotë se ka pasur një zhvillim shumë të vogël në rajon dhe në Kosovë për 20 vjet.

“E dini, dua të them, është goxha kundërthënëse sepse ka pasur shumë zhvillime, shumë gjëra të mira që kanë ndodhur në Kosovë dhe në rajon prej vitit 1999. Në anën tjetër, prej vitit 1999 tashmë ka kaluar goxha kohë, një brez i tërë, njerëz që nuk i mbajnë fare në mend gjërat para vitit 1999. Dhe, çfarë është frustruese për mua si gazetar është se ngadalë kanë ndryshuar gjërat dhe sa shumë shpresa për të ardhme më të mirë janë shuar. Dua të them nuk dua që kjo të tingëllojë si zymtësi, sepse sikurse thashë, shumë gjëra të mira kanë ndodhur, por Kosova, por edhe tërë rajoni mund të ishin zhvilluar më shumë dhe më tej gjatë këtyre njëzetë vjetëve”, ka thënë ai.

Judah gjithashtu ka folur edhe për zhvillimin në Kosovë në aspektin e demokracisë, sundimit të ligjit, ekonomisë, e lirisë së mediave.

Sipas tij kjo hyn në mesin e asaj pasqyrës kundërthënëse, pasi në disa gjëra Kosova ia del më mirë, në disa tjera më keq.

“Qartazi, në aspektin ekonomik, Kosova është skajshmërisht e dobët dhe ekonomia është një prej problemeve më të mëdha. Sa i përket lirisë së mediave, që është gjendje e vështirë për krejt rajonin, Kosova do të dilte më mirë. Edhe sa u përket disa aspekteve të demokracisë, mendoj se Kosova nuk del edhe aq keq, mbi të gjitha ju mbajtët zgjedhjet më 6 tetor dhe u ndërrua qeveria, dua të them mund të ndryshojë përsëri, por që është tjetër çështje, por është goxha ndryshe të merret me mend, ta zëmë meqë po përdorim këtë argument, nga zgjedhjet që do të mbahen në Serbi dhe a do të ndryshojë përnjëmend në Serbi”, ka thënë Judah.

Ngjashëm, ai shton, hidhjani një sy ta zëmë Malit të Zi, ku qeveria nuk ka ndryshuar asnjëherë, jo vetëm gjatë gjashtë vjetëve të kaluar, por asnjëherë në historinë e Malit të Zi nëpërmjet zgjedhjeve, dhe z. Gjukanoviq ka qenë në pushtet herë në njërin, herë në postin tjetër prej vitit 1989.

E sipas tij edhe marrëdhëniet ndërmjet serbëve dhe shqiptarëve brenda Kosovës do të mund të ishin më të mira.

“Ngjashëm, gjërat mund të mos jenë të përsosura matanë kufirit në Maqedoninë e Veriut ndërmjet maqedonasve dhe shqiptarëve, por janë më të mira në aspektin politik, ekonomik dhe shoqëror se ndërmjet shqiptarëve e serbëve brenda Kosovës”, u shpreh Judah.

Sipas tij mund të ketë përkeqësime në aspektin ndëretnik në Ballkan.

“Jo, unë mendoj se do të përkeqësohen në disa aspekte në Kosovë, se ta zëmë në Maqedoninë e Veriut. Në fund të fundit, dua të them, ato mund të jenë probleme ndëretnike, në fund të fundit lidhen me vullnetin politik dhe të pasurit e liderëve që janë për zgjidhje dhe arritje kompromisesh, pa menduar për njerëz si serbë ose shqiptarë, por për njerëz të cilëve u duhen mundësi, njerëz që u duhen shkolla, njerëz që duhet të punojnë, pavarësisht a janë serbë a shqiptarë, dhe ende nuk mendoj se kemi arritur në atë pikë në Kosovë. Se a mund të kthehet dhuna, po, unë mendoj se kjo është e mundshme, nuk mendoj se kjo është e mundshme në një të ardhme të afërt, por natyrisht se gjërat e këqija kthehen. E dini, vetëm duhet vullnet politik dhe politikanë që duhet ta shmangin këtë, me qëllim që të parandalohen këto gjëra”, ka thënë ai.

Tutje ai ka folur edhe për shkëmbimin territorial, ku thotë se kjo temë ishte në tavolinë.

sa për shkëmbimin e tokës, është një valë që vjen e shkon, një vit më vonë kthehet e pastaj shkon. Kjo është gjëja e parë që dua ta them. Natyrisht se para dy vjetësh duket se u kthye, tani është paksa e paqartë se ku është. Por, shumë njerëz e dinë nga shumë burime se kjo ide ishte hedhur në tavolinë, ishte diskutuar në një formë a tjetër, edhe pse, sikurse e dini, është hedhur poshtë nga politikanë të lartë. Me numër të lartë burimesh që kanë dhënë hollësi të diskutuara, nuk ishte”, u shpreh Judah.

Sipas Judahs tri pjesë territoriale janë diskutuar në temën për shkëmbimin territorial ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

“Sipas burimeve të mia, është diskutuar për shkëmbim toke, janë tri pjesë, ato janë në veri të Kosovës, Lugina e Preshevës, por është edhe Asociacioni i Komunave Serbe, që është gjithashtu pjesë e diskutimit. Prej asaj çfarë kuptoj dhe çfarë kërkonte presidenti Vuçiq, ose farë ka këmbëngulur presidenti Vuçiq me Asociacionin e Komunave Serbe me kompetenca ekzekutive, që mendoj se Kosova e ka refuzuar, dhe çfarë kam kuptuar prej burimeve të mia, mund të jetë e gabuar, por çfarë kuptoj unë është se zoti Vuçiq ka ngulmuar në diçka për këmbimin e tokës që mund t’ua shesë njerëzve të tij të linjës së ashpër, por kjo është diçka e vështirë për t’u bërë”, ka thënë Judah në Desku.

Por, në terme praktike, sipas tij, është e vështirë të shitet politikisht në Serbi, por gjithashtu e vështirë të shitet sidomos në Kosovë.

Megjithatë, sipas tij nuk ka pasur pajtim për këtë temë, dhe se marrëveshja nuk ka qenë afër.

“Por, edhe pse mund të them se ata kanë diskutuar pjesë të caktuar të veriut, mbase duke shmangur pjesën e Mitrovicës Veriore, mbase duke shmangur Ujmanin, mbase ata kanë diskutuar ku do të kalonte vija në Preshevë në Luginë. Nuk mendoj se ata përnjëmend ka pasur diçka për të cilën janë pajtuar. Dua të them, mendoj se këto kanë qenë ide që janë diskutuar, janë sjellë dhe kanë shkuar, kështu nuk mendoj se kanë qenë më afër ndonjë marrëveshjeje të tillë. Por mendoj se krejt këto gjëra janë diskutuar në një formë a tjetër. Dhe nuk mendoj se ka pasur ndonjë marrëveshje për këto gjëra. Dhe personalisht nuk mendoj se mund të ketë ndonjë marrëveshje për ndonjë prej këtyre gjërave. Dhe mendoj se ka shumë pengesa”, ka thënë Judah.