Nga Mustafa Nano
Teksti në vijim është monologu i Mustafa Nanos në emisionin e tij televiziv “Provokacija”. Pavarësisht mungesës së pamjeve, qëllimi është të përcëllim idenë e monologut
Kjo vajzë që shihni në ekran quhet Masih Alinejad. Është 41 vjeçe, është gazetare, është me origjinë iraniane. Madje ka jetuar për më shumë se 30 vjet në Iran. Por e ka lënë atdheun e vet. Ka mundur të arratiset në vitin 2009. Dhe sot jeton në ShBA. Deri para disa vitesh, për ca kohë edhe në Perëndim, ajo vishej kështu…
Por e ka hequr njëherë e mirë këtë veshje. Për herë të parë e bëri në Londër, në vitin 2014. Ishte një mëngjes i zakonshëm, fare i zakonshëm, dhe ajo ishte duke shëtitur me të dashurin e saj në një rrugë pranë kopshtit botanik “Kew Gardens”. Ndjeu nevojën që flokët t’ia ledhatonte era pranverore, dhe e hoqi hixhabin në ngjyrë të errët, e zuri të vraponte nëpër rrugë. I dashuri, një mysliman me emrin Kambiz, të cilin e kishte njohur në Londër e të cilin e ka burrë sot, e përjetësoi në celuloid këtë moment…
Këtë e tregon ajo vet në një libër, të cilin sapo e ka publikuar. E ka titulluar “The Wind in My Hair”, që në shqip mund të bënte “Flokët m’i merr era”. Është libër autobiografik. Pas kësaj, ajo hapi një faqe facebook-u, në të cilën ftonte vajzat dhe gratë iraniane të hiqnin hixhabin e tyre, të fotografonin veten me flokët që ua merrte era, dhe t’i publikonin ato foto. Një numër grash, edhe pse e dinin se po rrezikonin (në Iran është e ndaluar ta bësh një gjë të tillë), e ndoqën lojën e saj. Disa syresh kishin pozuar me hixhabin, që e tundnin në ajër, si shenjë çlirimi. Brenda disa ditësh, kjo faqe facebook-u mori më shumë se 100 mijë like.
Në kundërshtim me këtë nismë të saj në një faqe facebook-u, në libër ajo hedh idenë se do të luftojë që gratë myslimane të kenë lirinë për të zgjedhur, nëse duhet ta mbajnë apo jo hijabin. Sipas saj, gratë që duan ta mbajnë, le ta mbajnë. Sepse kështu janë ato vetë që zgjedhin ta mbajnë. Mirëpo, sipas meje në këtë pikë e ka gabim. Ajo dhe të gjithë ata që mendojnë si ajo, sidomos një numër intelektualësh të majtë në Perëndim, që nuk shqetësohen kur shohin një grua myslimane të mbuluar “me vullnetin e dëshirën e saj”. Madje, e inkurajojnë ta bëjë këtë. Dhe nuk e çojnë në mendje se nuk ka gra që vendosin me kokë të tyre të mbulohen. Nuk janë gratë pra që vendosin. Është një kulturë e tërë patriarkale që iu imponohet, e që nuk u lë zgjedhje tjetër, veçse të veshin hijabin. Në këtë kuptim, hijabin nuk e zgjedhin gratë, por burrat e tyre, të cilët e kanë krijuar këtë kulturë patriarkale. E kanë krijuar si një mënyrë sundimi në këtë botë. Si një mënyrë sundimi para së gjithash mbi gratë. Të thuash se një grua zgjedh vetë të mbulohet, është si të thuash se ajo zgjedh vetë të ndëshkohet prej burrit kur e ka gabim, është si të thuash – për të bërë një ilustrim shqiptar – se një malësor zgjedh vetë të marrë gjakun e vëllait të vrarë. Në fakt, nuk është malësori që zgjedh. Është bota mesjetare, mes së cilës ai është zhytur.
Prandaj, e dashur Alinejad, mos lufto që gratë të kenë lirinë për të zgjedhur, por lufto që atyre t’u hapen sytë, e kështu të kuptojnë se nuk kanë zgjedhje tjetër, veçse të mos mbulohen. Ndryshe, nëse lufton që gratë myslimane të kenë lirinë për të zgjedhur, dije mirë se ato do të zgjedhin të mbulohen. Sepse ky është urdhëri që u vjen nga bota, së cilës ato u përkasin. Ky urdhër u vjen nga familja, nga tradita, nga shkolla, nga një kulturë e tërë që dominon mjedisin publik, nga elita sunduese, nga propaganda, etj, etj. Dhe ky presion i madh, mes të cilit ato gjenden, mund të sfidohet veç nga gra me bole.
Mirëpo gra të tilla, siç je ti Alinejad, numërohen me gishtat e dorës në gjithë botën myslimane që ka 800 milionë gra. Dhe kjo ka arsyet e veta. Edhe në Shqipëri, ku ka një klimë lirie, ku ka një elitë sunduese ateiste, e ku shoqëria e mjedisi publik dominohen nga një frymë laike, nuk të qëllon të shohësh gra myslimane me bole. Nuk ka dalë asnjëra që të thotë faqe botës: Hej, njerëz, unë po e heq hixhabin, se nuk është për mua. Përkundrazi, po rritet numri i vajzave që mbulohen. Rrugët e Tiranës po mbushen me vajza të tilla. Të vjen për të qarë. E prandaj, po e marr unë rolin e një Alinejadi të Shqipërisë, e po them: “Hej gra, lërini flokët tuaj që t’i ledhatojë era.”
Ky ishte monologu im për sonte.
