Migjen Kelmendi
Kur e kujtoj baben, ajo qe me ban me mendue asht ku e ka burimin kreativiteti: ne talent apo ne nxanje?
Talenti a asht i lindun apo asht i nxanun? Msohet?
Ne familjen tone para Ramizit nuk kishim njerez te shkolluem. Kishim njerez qe kane dijte me fitue dhe me mbijetue.
Ramizi, baba jem, me 15 vjet, ne vitin 1945, e shkruen nji poezi fatale per lirine dhe e boton fletushken “Drita e Lirise” me grupin patriotik te Pejes, e cila u shpall antijugosllave edhe antikomuniste.
Ishte grupi qe po gjykohej bashke me Marije Shllakun dhe bashkeluftaret e saj per idene e bashkimit te Kosoves me Shqipnine mbas Luftes se Dyte Botnore.
Ali Shukrija, prokurori qe po i gjykonte, nuk ka besue se ate vjershe mundet me shkrue nji djal rugovci me 15 vjet. Ishte koha kur ne Kosove 95 perqind e popullates ishte analfabete. Ali Shukrija kerkon prej Ramizit ne gjykimin publik qe u mbajt ne Prizren, me pranue se poezine e ka shkrue mesuesi i tij Isak Çavolli, sepse donin me e burgos per idete e tij. Por Ramizi kambengul se e ka shkrue ai.
Nuk vonoi dhe fakti se Ramizi shkruen dhe shkruen bukur u deshmue me krejt karrieren e tij, e cila filloi me fletushken antikomuniste “Drita e Lirise” dhe perfundoi me nji opus letrar pa te cilin nuk kuptohet Kosova e mbas Luftes se Dyte Botnore, e as kryeqyteti i saj – Prishtina.
E tha per bukuri shkrimtarja Natasha Lako, qe Ramiz Kelmendi ishte “njeri i kryeqyteteve”. Themelues i Prishtines kryeqytet, bashke me krejt gjeneraten e tij, sepse asht kultura, fryma ajo qe nji qytet e ban me qene kryeqytet.
Ky gjykim ne Prizren, ku u dhane edhe denime me vdekje ndaj Marijes dhe bashkeluftareve te saj, dhe burg per krejt grupin e Pejes, diqysh e ban Ramizin me u formue nen hijen e ndjekjes. Ai shkruente a thue se çdo çast dikush mundet me e kerkue dhe me e burgos. Ndoshta kjo edhe e ka ba me pase nji opus letrar aq te begate.
Ai ishte pak i preokupuem me ndjekjen, me ndjeksit…me ata ‘shtate persona qe e ndjekin autorin’. I mendonte te shemtuem, agjenta, qe gjithmone e survejojne, qe e dijne çka o ka ban.
Kur mbas shume vjete i kam kallxue se nji nga ata qe e kane ndjeke dhe e kane ‘mbulue’ nuk ka qene i shemtuem e as serb, po ka qene miku i tij ma i afert, “esmer”, ai nuk e besonte ne fillim. Ja kishin thane edhe tjeret, por ai nuk donte me besue. U zhgenjye shume, por nuk e nderpreu komunikimin me te.
Dhe ketu vijme te ajo qe Ramizin e ka dallue: intelegjenca e tij emocionale.
Ai i ka dasht njerezit. Ka besue ne ta. Depertonte lehte ne zemrat e tyne, ne intimitet. Nuk e ka pase per zor me jau thane fjalet e mira. Ndoshta i zhveshun nga ambiciet politike, ai i shihte njerezit nga ana e tyne e mire…nuk i interesonte kafsha politike mbrenda tyne. Prandaj edhe ata e donin.
Ai i shprehte emocionet, nuk ka dijte me i mshef…
Aq i dalluem u ba ne fjalet e tij te mira sa e ftojshin me i thane fjalet e fundit ne vdekjen e miqve te tij, te cilat familjet i ruejn edhe sot e kesaj dite. Ai dinte me ta thane fjalen e mire. Fjalen e dashtun. Fjalen e respektit. Diçka kaq e rralle sot.
Nji mik i tij tha me nji moment, kaq bukur po i shkruen Ramizi fjalet e fundit, sa po kam deshire me vdeke, qe Ramizi me m’i thane fjalet e fundit.
Dhe nese ka nji fjale qe e perkufizon Ramizin asht fjala – dashni!
Ne familje, sot mbas 1 viti prejse nuk asht me ne, jemi plot mall e kujtime, jemi te lumtun qe ishte i joni, dhe krenar qe sot i takon te gjitheve.
