Përmbajtja dhe cilësia e komunikimit të zyrtarëve në medie në Kosovë, jo rrallë, mund të  krijojë përshtypjen se kur ata “vetrealizohen” nuk kanë parasysh as kohën dhe as hapësirën. Nuk janë në familje, kjo kulturë e komunikimi familjar, apo edhe më keq, nuk janë në muhabete kafeneje a synetie. Nuk janë për të treguar se cili është më i pasur dhe sa shumë di e mund të shajë e fyejë. Pasi, do pasur parasysh se çfarëdo të foluri publik i zyrtarit, nuk është aq i pavlerë (duhet patjetër të përmbajë edhe elemente të objektivitetit, saktësisë, precizitetit, relevancës, logjikës, fakte etj.), sa të përjashtojë të gjitha kriteret e etikës publike.

Nëse flitet për efikasitetin e komunikimi publik të një politikani, atëherë janë matësit tjerë, ata që publiku i praktikon si kritere personale për të vlerësuar gjithë këtë. Po komunikuesi zyrtar i drejtohet një publiku me opinione qoftë të përcktuara qoftë të papërcaktuara dhe pretendon të bëjë një ndikim tek ata, prandaj ky komunikim nuk mund të mbetet në sferën e privates siç duket shpesh nga vet mënyra dhe përmbajtja e shprehjeve. Për të pasur një pamje më të qartë për këtë temë do t’i referohemi George Ëashington, presidentit amerikan, i cili kur i drejtohet një miku për një shërbim i përgjigjet: Mikun në zemër, por për mikun asnjë post.

Mediet publike, media të financuara nga vetë auditori, janë të okupuara nga fjalimet publike të zyrtarëve, të cilët, në këtë mënyrë, në një formë të dhunshme dhe imponuese, shpenzojnë “të mirat shoqërore”, ngase koha e tillë e tregtisë publike, në çastin që bëhet përmes medieve apo edhe tubimeve ceremoniale, nuk është më vetëm e atij që flet, por është “pronë” edhe e një klientele paguese shumë të gjerë. Nëse komunikimi publik nuk merr parasysh të vërtetat, atëherë fjala është për papërgjegjësinë e folësit-zyrtarit, përkatësisht bëhet fjalë për komunikimin e korruptuar, i cili si nocion, është përmendur që nga historiani romak, Taciti. Në një interpretim klasik korrupsioni, në shkencën politike, konsiderohet si prishje e vlerave morale në shoqëri (Aristoteli, Machiavelli, Montesquie).

Ky lloj komunikimi si “të folur publik” nuk ka dhe as nuk do të ketë gjithaq ndonjë lidhje me realitetin. Është fiktiv, iluzor, mashtrues. Pse në Kosovë, thuajse tipike është gjuha e korruptuar publike? Dhe a mund të  definohet më saktë se çfarë në të vërtetë mund të kuptohet me gjuhën e korruptuar (lat. Corruptio- i prishur,  mito), ndërsa korrupsioni paraqet keqpërdorimin e detyrës zyrtare për përfitime personale. Apo, Transparency International, korrupsionin e ka definuar si keqpërdorim të autoritetit për përfitime personale. Korrupsioni në politikë si mito dhe keqpërdorim ndërhyrës politik, me të folurit publik të korruptuar, është ndër më të këqinjtë, se ndikon në legjitimimin e të gjitha formave tjera të korrupsionit ekonomik, në drejtësi etj. Transparency International që më 2004 ka publikuar një raport mbas anketave që zhvilloi lidhur me shtrirjen e korrupsionit politik duke e radhitur Finlandën në vendin e parë me më pak korrupsion, pasuar Australia, SHBA etj., ndërsa i fundmi është Bangladeshi me një korrupsion enorm. Shqipëria po kështu është shumë lart e koduar, ndërsa Kosova nuk gjendet në këtë ranglistë, po sigurisht po të hynte në hulumtim do të zinte një vend të lartë. Një përfundim do të ishte se sa më shumë fjalë e zhurmë verbale publike, aq më shumë korrupsion!

Komunikimi i korruptuar, nuk është i përshkuar vetëm nga gjuha e ashpër, e cila shpesh është edhe gjuhë e urrejtjes e drejtuar ndaj grupeve tjera racore, fetare, kombëtare etj. Kjo gjuhë është shumë e shtrirë edhe brenda një etniteti apo komuniteti dhe ajo drejtohet veçmas ndaj atyre që nuk mendojnë njësoj sikur pozita-pushteti apo sikur i forti dhe i papërgjegjshmi.

*

Nuk është përjashtuese të mendohet se një shoqëri me filozofinë krenuese të tararrafi e fisit, të kryeplakut dhe të bajraktarit, mund të krijojë gjuhë ku zotërojnë të vërtetat. Asnjë këso filozofie dhe asnjë këso gjuhe përnjëherë nuk do ta pranojë dhe tolerojë atmosferën e llojllojshmërisë, ndryshimeve, dhe as nuk do të stimulojë zhvillimin e shkathtësive komunikuese të qytetarëve të saj. Shprehja e lirë, mendimi i hapur, sjellja publike pse gjenden në limitet e filozofisë së tarrafit, janë të sanksionuara, nëse jo formalisht, atëherë së paku joformalisht. Përjashtimi, ekskluziviteti dhe jo argumenti janë matës të “mençurisë publike”.

Paradoksi: Kjo bëhet pikërisht përmes teknologjive moderne komunikuese. Po, edhe shoqëritë me një shkallë më të lartë të zhvillimi, nuk janë të liruara plotësisht nga problemet e krijuara në procesin e komunikimit publik dhe për të këtë arsye “krijuan programe të veçanta arsimuese për të ligjësuar klimën e tolerancës”. Ligjësimi i klimës së tolerancës në komunikime nuk ka të bëjë vetëm me normën, por dhe me etikën publike dhe jopublike që ushqehet nga urtësia e të të gjitha llojeve të komunikimit. Pra, sjellja tolerante nuk mund të mendohet se nuk i përket arsimimit, përkatësisht kultivimit të kulturës së komunikimit (personal) që nis nga familja dhe pastaj pikën e lartë e mbërrin në komunikimet publike. Nuk do thënë kulturore apo edhe sociale, sepse në shoqëri e Kosovës institucionet thjesht sociale apo kulturore nuk kanë edhe gjithaq ndonjë respekt, ndonjë çmim apo edhe ndonjë  referencë pozitive.

*

Kultura komunikuese publike, komunikimi që synon të informojë dhe të mobilizojë me të vërteta opinionet publike, duke mos e përballuar përmbajtjen e papërgjegjësisë së zyrtarëve. Ata, të papërgatitur siç i drejtohen publikut, përdorin gjuhën e dominuar nga ngurtësia, gjuha e dhunës, kërcënimi, fyerja, nxitja, urrejtja, propaganda dhe gishti i ngritur në drejtim të secilit që shikon, mendon  dhe flet ndryshe “interesit të lartë ”. Ai interes mund të jetë gjithfarë interesi, në fakt nuk është më shumë se interes i thjeshtë personal apo klanoro-provincial i politikanit, qoftë një hap më larg, i prijësit-lider politik që brenda oborrit të vet parapolitik ndërton tërë infrastrukturën imagjinare të më të mençurit dhe më të mirit të kësaj bote entofolklorike. Në çastin që folësi ngreh zërin në publik, drejton gishtin me motivin e mbrojtjes së lavdisë – private, atëherë subjektii, i cili bëhet shenjë e gishtit, nuk është më ai, po veç një objekt i së ardhmes së palavdishme dhe sanksionuese që do të marrë në një formë apo tjetër dënimin e meritueshëm. Madje, lavdia dominuese publike në Kosovën e tashme është marketingu politik verbal i një mentaliteti të vobektë jo vetëm intelektual, por edhe etik. Retorika që është shkathtësi e forcës politike-publike, manifeston kë të vërtetë, forcën e politikës jopublik. Nuk e ka asnjërin nga tri kuptimet e pastra që zbërthen retorika antike: rehtor – folës, retor – mjeshtër kryesor që drejton flakën e shenjtë të polisit dhe isegoria – e drejta për të folur në vend publik. Në procesin e komunikimit publik, edhe përmes retorikës, që tani përkufizohet saktë si marketing, ndodh këmbimi i prodhimeve interes publik me interesin jopublik, i cili është interes personal në të dy rastet, i një zyrtari mbrenda një binari makivelist – qëllimi gjithmonë arsyeton mjetin.

*

Në komunikimet publike, vështirë të ketë shoqëri sikur në Kosovë, të dominojë karakteri i vetreklamimit dhe vetrealizmit duke lavdëruar veten dhe njëkohshëm duke ofenduar tjetrin. Veta e parë është shumë e përdorshme, në stilin “unë kam thënë, po ju them, unë i kam thënë, ju thashë, unë ju garantoj”, megjithëse pozita e folësit nuk është “private”, publike-institucionale. Marketingu integral vëhet kështu në funksion të realizimit të ideologjisë personale, e cila identifikohet me një sistem idesh  emocionale (familje, mahalle, nahie…). Psikodinamika e këtij tregu komunikues publik, tregon sa larg ende mbetet ndryshimi i filozofisë baritore, që jeton në atë stilin e vargut të këngës “Lopët e mia më të mirat në katund”! “Lopët e mia” apo “fisi ynë…” . Kjo paqe konvencionale me “logjikën e  fisit” është mirëkuptimi publik për  jetën e  gjatë të komunikimit të korruptuar. Të gjithë familjarët, të gjithë katundet dhe lagjet e qyteteve të zyrtarëve (Kosovë), kështu dalin më të mirat dhe të gjitha të folmet e katundeve dhe lagjeve të tyre po kështu janë pakrahasueshëm më të bukurat.

Duket nga jashtë se kjo kulturë komunikimi është fitimprurëse, madje jo vetëm për disa njësi e kontigjente “punuese”  politike-private, por edhe për vetë partitë politike që synim afatshkurtër kanë realizimin e interesave materiale të krerëve (vetvetes), ndërsa interes afatgjatë papërgjegjësinë për realizimin e interesave politike dhe sociale e ekonomike të qytetarëve. Pikërisht në këtë proces këmbimi dhe marketingu, kultura e komunikimit, gjuha e komunikimit, në të gjitha nivelet publike-politike, rrëshqitet dhe pranohet pa zhurmë “forma tipike e  manipulimit të vetëdijes dhe sjelljes së qytëtarëve”.  Thjesht, ky komunikim nuk është  një tregues relevant, por fare i zakonshëm, rutine dhe shpesh erëkëndës. Në këtë relacion krijohet raporti i pabarbartë: folësi-shkruesi  dhe dëgjuesi-lexuesi. Prandaj nuk ka dhe as nuk dëshirohet përgjigja e kthjelltë, në pyetjen: Kush është instrumentalizuesi dhe kush i instrumentalizuari? Nëse marketingu politik përkufizohet “një proces i bindjes demokratike”, atëherë nuk është edhe lehtë të përcaktohet roli preciz i instrumentalizuesit dhe i të instrumentalizuarëve. Pra, sa është fjala për një një prani të  komunikimit publik-politik të korruptuar, me shumë të pavërteta, po kaq fjala është edhe për adoptimin e sigurtë demokratik për të jetuar me komunikimin e korruptuar publik, me sa më pak të vërteta.