Për zhgënjimin e Presidentit Trump, Kina duket se po humbet kontrollin mbi diktatorin e ri në vendin fqinj. Udhëheqësi i Koresë së Veriut Kim Jong Un vazhdon të ‘kafshojë duart e pleqve’ të Pekinit të cilët sigurojnë shtetin e tij pa miq të tjerë, me karburant, ushqim dhe mbulim diplomatik.
Këto “kafshime” kanë sfiduar autoritetin e Kinës, i kanë zënë ngushtë liderët e saj dhe kanë penguar përpjekjet nga SHBA-të të mbështetura nga Pekini për të ndaluar flirtimin e Kim me luftën bërthamore. Disa incidente të kohëve të fundit sugjerojnë një tendencë në rritje:
Spiunët e Koresë së Veriut janë të dyshuarit kryesorë për vrasjen sensacional me substancë nervore në fillim të këtij viti në Malajzi, të gjysmë vëllait të Kim Kim Jong Nam, një banor i territorit kinez të Makau, ku ishte nën mbrojtjen jozyrtare të Kinës. Siç Frontline raporton këtë javë, Kim Jong Nam kishte mbështetur reformat ekonomike të stilit kinez në Korenë e Veriut dhe ishte parë nga disa si një zëvendësim i mundshëm për Kim Jong Un.
Shpërthimi në shtator i pajisjes më të madhe bërthamore të Koresë së Veriut, e cila thuhet se ishte një bombë hidrogjeni, përçau një samit të liderëve botërorë në Pekin, duke turpëruar presidentin kinez Xi Jinping. Nuk ishte hera e parë. Koreja e Veriut nisi një raketë në maj pak para se Xi të fliste me personalitete botërore. Dhe i dërguari i ri i Xi për marrëdhëniet me Korenë e Veriut as që është lejuar në vend.
Duke injoruar paralajmërimet e përsëritura nga Kina, Kim ka përshpejtuar frekuencën dhe ka rritur gamën e testeve të raketave balistike me rreze të gjatë. Në të njëjtën kohë, regjimi i tij e ka fajësuar Pekinin për një “veprim të pamatur të uljes së besimit” midis vendeve.
Çfarë motivon Kim për të alienuar simpatitë e një aleati që përbën 90 për qind të tregtisë së Koresë së Veriut? Çfarë ka ai kundër Kinës?
Udhëheqësit totalitar zakonisht nuk e shpjegojnë veten, dhe Kim – gjashtë vjet në pushtet dhe vetëm 33 vjeç – nuk është përjashtim. Por qasja e tij konfrontuese me Kinën mund të kuptohet nga historia e familjes së tij.
Në gati 70 vjet marrëdhënie me patronët e tyre të fuqishëm në Kinën komuniste, tre gjenerata të diktatorëve me emrin Kim kanë kaluar midis varësisë dhe mosbesimit, bashkëpunimit dhe përbuzjes.
Sjellja e padisiplinuar e familjes sugjeron se ka pak arsye të supozohet – siç kanë thënë disa herë Trump dhe presidentët e tjerë të SHBA-ve – se Kina mund të imponojë vullnetin e saj në Korenë e Veriut.
Qëndrimi i zymtë i familjes Kim ka të ngjarë të jetë i rrënjosur në arrestimin dhe poshtërimin në duart kineze të Udhëheqësit të Madh Kim Il Sung, despotit themelues të Koresë së Veriut dhe gjyshit të ndjerë të Kim Jong Un.
Kim Il Sung u rrit në Kinën verilindore, ku në vitet 1930 ai u bë një udhëheqës guerilësh dhe luftoi së bashku me partizanët komunistë kinezë kundër okupatorëve japonezë. Pa paralajmërim, komunistët lokalë iu kundërvunë Kim dhe njerëzve të tij.
Disa qindra koreanë etnikë u torturuan dhe u vranë në një spastrim racist bazuar në paranoidin e partisë dhe besimin e rremë se ata po punonin fshehurazi me japonezët.
Kim u arrestua në Kinë në vitin 1934 dhe ishte me fat që mbijetoi. Ai më vonë e quajti spastrimin “një erë të çmendur. . . . [Koreanët] ishin therur pa dallim nga [kinezët] me të cilët kishin ndarë bukën dhe tavolinën vetëm një ditë më parë.”
Gjatë Luftës së Koresë, kujtimet e hidhura të Kim u përzien me një humbje të dhimbshme të fytyrës publike. Kim filloi luftën në vitin 1950 duke pushtuar Korenë e Jugut me mbështetjen e Bashkimit Sovjetik të Stalinit.
Por ushtria e tij u zhduk shpejt nga një koalicion i udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara, dhe Koreja e Veriut u zhduk e gjitha, derisa forcat kineze hynë në luftë dhe e detyruan Kim të spostohej në periferinë e luftës së tij. Gjenerali i lartë i Kinës, Peng Dehuai, e qortoi Kim për udhëheqjen e tij “jashtëzakonisht fëminore”, duke i thënë: “Ti shpreson ta përfundosh këtë luftë në bazë të fatit”.
Kim nuk do ta harronte kurrë se si u trajtua ai. Pas luftës, ai siguroi se roli i Kinës në ruajtjen dhe rindërtimin e shtetit të tij të fshihej në masë të madhe nga historitë zyrtare. Zemërimi i tiji u shtua në vitin 1980, kur Kina publikisht denoncoi si feudalizëm vendimin e tij për të transferuar pushtetin absolut tek djali i tij Kim Jong Il, një trashëgimi që e bëri Korenë e Veriut mbretërinë e vetme komuniste të trashëguar në botë.
Ndjenjat e këqija midis Koresë së Veriut dhe Kinës kanë qenë shpesh herë reciproke. Mao Zedong e konsideronte Kim Il Sungin si të nxtituar dhe doktrinar – dikur duke e përshkruar atë si “dhimbjen numër një në prapanicë”, më tha në 2013-ën Sidney Rittenberg, përkthyese dikur për Mao.
Në vitin 1992, Kina e zemëroi familjen Kim duke vendosur marrëdhënie diplomatike me Korenë e Jugut, armikun e Veriut.
Megjithatë, udhëheqësit kinezë nga Mao në Xi kanë zgjedhur për të mbrojtur dhe mbështetur regjimin e mundimshëm të Kim, duke u frikësuar se kolapsi i tij do të shkaktonte një përmbytje refugjatësh dhe do të çonte në një Kore të bashkkuar në kufirin e saj, të mbështetuar nga aleati i Jugut, SHBA-të.
Ndërsa izolimi ndërkombëtar i Koresë së Veriut është rritur së bashku me fuqinë e saj bërthamore, regjimi Kim është bërë më i varur se kurrë në tregtinë kineze.
Kjo varësi, megjithatë, në mënyrë të qartë nuk lëkund sjelljen e Kim Jong Un. Ai duket se e ka personalizuar grindjet e gjyshit të tij. Muajin e kaluar, kur Kim e quajti Trump një “matuf të çregulluar mendërisht të SHBA-ve”, një koment në Agjencinë Qendrore të Lajmeve Koreane sulmoi mediat në Pekin si të “vrazhdë” dhe “të paturpshëm”. Gjithashtu artikulli thonte se Koreja e Veriut i detyrohej pak gjëra Kinës.
Artikulli u nënshkrua nga “Jong Phil”, që do të thotë “penë e drejtë”, dhe ishte artikulli i tretë i tillë anti-Kinë i shkruar prej tij këtë vit. Një studiues i Kinës, Adam Cathcart nga Universiteti i Leeds, tha për The Post se ai beson se Jong Phil është një pseudonim i Kim.
/The Washington Post – Lexo.al
