Shumë materie që ne i përdorim në jetën e përditshme dhe në punë janë helmuese.

Prof.mr.sc. Isuf Bajrami, MD
Spec. i mjekësisë urgjente
tel. 044 199 161

Detergjentet e ndryshme për larje dhe pastrim, tretësit, ngjyra, ngjyra, pesticide, produkteve të naftës, medikamente, etj., janë rrezik potencial, sidomos për fëmijët.

Rrugët e helmimit

Helmi në organizëm mund të hyjë në tri mënyra: gëlltitje, frymëmarrje dhe nëpërmjet lëkurës.

Efektet e dëmshme varen shumë nga mënyra e hyrjes dhe sasisë. Fëmijët e vegjël janë viktima të shpeshta të helmimit, sidomos në moshën 1-5 vjet.

Kjo ndodhë edhe për arsye të kuriozitetit të tyre, papërvojës dhe prirjes për të vënë çdo gjë në gojën e tyre.

Kujdesi dhe masat parandaluese

– Të gjitha kimikatet dhe barnat ruani jashtë fushëveprimit të fëmijëve.

– Shkaktar i shpeshtë i helmimit të rriturve, është mbajtja e pesticideve dhe produkteve të naftës në shishe qelqi, e cila çon në konfuzion. Prandaj, kimikatet duhet të mbahen në enë origjinale ose të shënuara mirë.

– Për të shmangur helmimin me monoksid karboni, rregullisht mirëmbani oxhaqet dhe hapësirat ose dhomat e banimit.

– Asnjëherë mos mbani të ndezur motorin në garazh të mbyllur.

Shenjat e helmimit

Shenjat mund të jenë shumë të ndryshme, në varësi të llojit të helmit, sasisë së tij dhe shpejtësisë së hyrjes në organizëm, rrugët ose mënyrat e hyrjes dhe karakteristikat individuale të organizmit.

Nëse helmi gëlltitet, më së shpeshti ose zakonisht shfaqen të përzierat ose mundimi dhe dhimbje barku, diarre dhe të vjella.

Me rastin e inhalimit të gazrave toksike ose avujve mund të shkaktohet kollitje dhe ndjenjat e asfiksisë.

Substanca korrozive (acidet dhe alkalet) shkaktojnë djegie kimike. Nëse një helm i tillë pihet, djegia shihet në buzë dhe mukozën e gojës.

Disa helme shkaktojnë çrregullime psikike, marramendje, dhimbje koke, spazma të muskujve të caktuar ose në tërë trupin, çrregullim i ritmit të zemrës. Lëkura mund të bëhet e kaltër, e verdhë ose e kuqe.

Rastet më të rënda të helmimit të sjellin në humbje të vetëdijes, dhe pastaj në ndërprerje të frymëmarrjes.

Trajtimi urgjent paraspitalor

▪ Nëse personi është pa ndjenja, kontrolloni frymëmarrjen dhe qarkullimin dhe, nëse është e nevojshme, filloni me masat reanimatore, duke pasur kujdes që vetë mos të vini në kontakt me helm (përdorni garzë gjatë frymëmarrjes artificiale).

▪ Viktimën pa ndjenja i cili ka frymëmarrje, të kthehet në pozicion krahu.

▪Nëse viktima është me vetëdije, tentoni ose përpiquni të provokoni vjelljen duke ngacmuar gryken me gisht.

– Si alternativë me pirjen e ujit të vakët dhe vjellje mund të shpërlahet stomaku.
– NUK guxon provokohet vjellja në viktima që nuk janë me vetëdije të plotë ose që reziston.
– NUK guxon të provokoni të vjella me rastin e helmimeve me acide, alkale, benzinë, vajguri, tretës për ngjyra dhe materie që gjenerojnë shkumë.
– Personi i helmuar duhet të pijë 2 deri 3 lugë ‘carbo medicinalis’ i holluar në një gotë me ujë, i cili lidh shumë lloje të toksinave, duke parandaluar thithjen e tyre në zorrë.
– Ky produkt duhet të jetë pjesë integrale e barnatores shtëpiake. Nuk jepet te helmimi me acide dhe alkale.

▪ Për mjekë është e rëndësishme të din se çfarë lloji helmit pacienti gëlltiti. Prandaj ruani mostrën ose ambalazhin origjinale të materies së paketimit ose të paktën etiketën.

Veprimi i disa toksinave të caktuara mund të zbutet apo të neutralizohet me antidot. Ne do të përmendim antidote që mund të aplikohen gjatë ndihmës së parë:

Në rastin e helmimit të alkoolit metilik (metanol, shpirt druri) ose glycol etilenit (antifriz) antidot është alkooli etilik (etanolit), i cili është i pranishëm në pijet alkoolike.

Personi i helmuar duhet të pijë 1 dl pije e fort, nëse transporti deri në spital është i gjatë, për çdo orë jepet 1/4 dl.

Acidin ose alkalin e gëlltitur, është e nevojshme për ta holluar dhe neutralizuar pirjen e qumështit ose ujit.

Detergjentet e gëlltitura që sajojnë shkumë në rast të vjellave mund të çojnë në asfiksi nga shkuma.
Personit të tillë duhet dhënë sapun të holluar (është e njohur se shkuma e shamponit në vaskë zhduket nëse në uji vendosim sapun).

Viktimës që ka gëlltitur tretësirë jodi, menjëherë duhet dhënë qumësht ose ujë, dhe pastaj tretje niseshte (me densitetet). Niseshteja lidhet me jod. Nëse nuk keni niseshte, mund të përdoret edhe mielli i përzier në ujë. /Telegrafi/